Het jaar 2015 is door de VN uitgeroepen tot ‘International Year of Soils’ met als slogan: ‘Healthy soils for a healthy life’. Eindelijk komt men wereldwijd tot inzicht dat de bodem letterlijk de basis vormt van ons bestaan. Zonder een gezonde bodem is landbouw en veeteelt niet mogelijk en daarmee ons voorbestaan ook niet. In de permacultuur en biologische landbouw was dit inzicht al wat langer bekend: ‘Feed the soil and the soil will feed the plants’.
Als de bodem niet gezond is, zijn de planten dat ook niet en worden ze gevoelig voor ziektes en ongedierte. Een gezonde bodem heeft een luchtige, kruimelige structuur, bevat zo’n 5% aan organische stof, houdt goed water vast, is rijk aan mineralen en wemelt van de bodem-organismen.
Om een gezonde bodem te bereiken en te behouden kent de permacultuur een aantal strategieen:
Compost: het ruim toevoegen van compost aan de bodem voedt de bodem-organismen en zorgt ervoor dat de grond goed vocht kan vasthouden.
Mulching: is het bedekken van de bodem met een laag organisch materiaal (houtsnippers, plantenresten, bladeren, stro). Deze laag houdt vocht vast in de bodem, voedt de bodem, voorkomt het ontkiemen van onkruid en vormt een beschermlaag tegen zware regenval, felle zon, temperatuurverschillen en uitdrogende wind.
No-till: De bodem wordt niet geploegd of omgespit, want hierdoor wordt het bodemleven verstoort en vernietigd. Om te voorkomen dat de grond platgedrukt wordt maakt men duidelijk onderscheid tussen de looppaden en de groeibedden.
Supplementen: de bodem kan verrijkt worden met een aantal organische supplementen zoals mest, beendermeel, bloedmeel, visemulsie, kelp en mineralen in de vorm van lavameel, basaltmeel en kalk.
Compost tea: door het toevoegen van (actief beluchte) compost thee kan men op efficiente wijze de bodem verrijken met gunstige bacterien en micro-organismen.
Met bovenstaande vijf technieken is het mogelijk om vrijwel elke grond (hoe verwaarloosd of verarmd dan ook) in enkele jaren tijd om te vormen naar een rijke, gezonde en zeer vruchtbare bodem. Tijdens dit proces kan de grond gewoon gebruikt worden voor het kweken van groenten, die ook elk jaar in kwantiteit en kwaliteit zullen verbeteren.
In de lezing over Humisme geeft Marc Siepman veel informatie over het bodemvoedselweb en het belang van een gezonde bodem. Bovenstaande video is een beknopte samenvatting van zijn lezing.
Meer informatie over de boeiende wereld van bodemorganismen is ook te vinden op de website van Dr. Elaine Ingham. Ze staat bekend als een van de meest vooraanstaande onderzoekers op het gebied van bodem microbiologie en is vanwege haar kennis, enthousiasme en ervaring een veel gevraagd spreekster.