Compost is een donkerbruin tot zwart, kruimelig, natuurlijk product. Toevoeging van compost aan de bodem heeft een groot aantal voordelen: het verbetert de bodemstructuur, verbetert de waterhuishouding, verhoogt de vruchtbaarheid, beschermt tegen ziektes, werkt pH-corrigerend en brengt natuurlijk evenwicht in de bodem.
Compost bestaat uit plantaardig materiaal dat is afgebroken door het composteringsproces. Dit is een natuurlijke proces in de kringloop van organisch materiaal. Schimmels, bacteriën en andere bodemorganismen zetten organisch materiaal (bladeren, plantresten, grasmaaisel, stro, mest, keukenafval etc.) om in compost met behulp van zuurstof. Bij verkeerd composteren vindt het rottingsproces plaats zonder zuurstof (anaëroob), waardoor methaan of lachgas ontstaat. Dit zijn schadelijke broeikasgassen.
Ga je zelf composteren, dan kun je kiezen uit verschillende systemen. Welke jij kiest, hangt vooral af van de grootte van je tuin, de hoeveelheid te composteren afval en de verhouding tussen tuin- en keukenafval. Als je geen tuin hebt, is een gesloten systeem het meest geschikt; dit kan ook op het balkon of in de keuken staan. Heb je een grote tuin, dan ligt een composthoop of open compostbak het meest voor de hand. Voor een composthoop zijn enkele vierkante meters buitenruimte nodig. Een vrij liggende hoop moet bij de opzet minimaal 1,5 meter hoog, breed en lang zijn. De composthoop zal later inzakken door het composteringsproces. De composthoop kan los op de grond gelegd worden, of in een bak van hout, gaas, takken of wilgentenen. Bedek de bodem niet met tegels zodat wormen en andere organismen uit de bodem vrij toegang hebben tot de composthoop. Het composteringsproces verloopt in de natuur vrij traag maar het kan aanmerkelijk versneld worden door te zorgen voor optimale samenstelling en omstandigheden. Onder de meest ideale omstandigheden verloopt het proces zo snel dat de temperatuur oploopt tot 55 – 65 graden Celsius. Dit heeft als voordeel dat alle (onkruid)zaadjes maar ook alle ziektekiemen gedood worden. Om deze hoge temperaturen te bereiken zul je wel een flinke composthoop moeten hebben, voorzien van het juiste materiaal in de juiste verhoudingen en moet dit alles zeer regelmatig gekeerd worden (zie Berkeley 18 days method).
Compostvat voor in de tuin
In tuinen met weinig ruimte zijn gesloten houten of plastic compostvaten geschikter. Deze kun je in de meeste tuincentra kopen. De compostering zal in deze gesloten vaten wat langzamer verlopen omdat het materiaal niet gekeerd kan worden.
Compostvat voor keuken of balkon
In de keuken, op je balkon of een binnenplaatsje kun je ook keukenafval composteren. Daarvoor bestaan verschillende kleinere systemen, zoals de composteertrommel, wormenbak of de Bokashi.
Composteren met een wormen-emmer
Met een wormen-emmer kun je ook als je weinig ruimte hebt heel gemakkelijk al je gft-afval verwerken tot zeer vruchtbare vermicompost.
Composteren met wormen op straat met een wormenhotel
In steeds meer steden worden wormenhotels geplaatst. Dit zijn vrij grote, afsluitbare bakken waarin de buurtbewoners hun gft-afval deponeren. De compostwormen in dit ‘hotel’ zetten dit vervolgens om in zeer vruchtbare vermicompost.