Eetbare tuin

eetbaretuin@320Een eetbare tuin is een tuin waarin de meerderheid van de aanwezige planten iets eetbaars produceren. Dat is in een moestuin natuurlijk ook het geval, maar toch is er een groot verschil. Een moestuin is uitsluitend en alleen gericht op (maximale) productie van voedsel. In een eetbare tuin spelen andere aspecten, zoals ecologie, biodiversiteit, duurzaamheid, natuurbeheer en esthetiek ook een grote rol. Niet maximale productie, maar juist een minimale input (aan arbeid, irrigatie, meststoffen en bestrijdingsmiddelen) is uitgangspunt bij een eetbare tuin.

Eettuin1

De natuur is de inspiratiebron en de meeste eetbare tuinen zijn (voor de leek) nauwelijks als zodanig herkenbaar. Alles groeit en bloeit door elkaar; het is dichtbegroeid met een diversiteit aan kleuren en vormen. Door deze diversiteit aan planten levert een eetbare tuin niet (zoals een moestuin) eenmalige een grote oogst op, maar juist door het hele seizoen heen een regelmatige en diverse oogst. In de eetbare tuin ligt de nadruk op meerjarige planten omdat deze veel minder werk vereisen. Onkruid wordt onderdrukt door bodembedekkers en mulchen. Plagen en ongedierte worden voorkomen door de grote diversiteit in de tuin. Al het tuinafval wordt in de tuin zelf gerecycled, zodat bemesting amper nodig is. Een goede eetbare tuin vereist (net als de vrije natuur) nauwelijks onderhoud en zal, zelfs wanneer die volledig aan zijn lot wordt overgelaten, nog jaren doorgaan met het produceren van voedsel. Een uitgebreide database van Nederlandse Eetbare Planten en Paddestoelen is te vinden op de website van Permacultuur Nederland.

Aanleg

Hoewel een ‘volwassen’ eetbare tuin erg weinig tijd en energie kost, geldt dat niet voor de aanleg van een eetbare tuin. Ten eerste is het juiste ontwerp van groot belang: het ziet er misschien wat verwilderd uit maar bij een eetbare tuin is er zeer goed nagedacht over zowel het soort planten als de plaatsing van de planten onderling. Ook moet in het ontwerp rekening gehouden worden met de groei en uiteindelijke grootte van de verschillende planten. De ontwerpfase is dus zeer bepalend voor het succes van de eetbare tuin en kost daarom aanmerkelijk meer tijd dan het ‘ontwerp’ van een gewone moestuin.
Ook de aanleg kost meer tijd: er moeten zeer veel verschillende planten nauwkeurig geplaatst worden en de bodem moet zorgvuldig opgebouwd worden. In de eerste paar jaren is het van belang de eetbare tuin regelmatig te observeren, evalueren en aan te passen. Als het goed is zal de tuin in het derde of vierde jaar echt aanslaan: plotseling treedt een ‘explosieve’ groei op, de oogst zal verveelvoudigen en onderhoud en aanpassingen zijn nauwelijks nog nodig. De eetbare tuin is volwassen geworden en de tijd van overvloed is aangebroken.