In de permacultuur begint het antwoord op vrijwel elke vraag met: ‘Dat hangt ervan af . . . ‘ Eén van de belangrijkste factoren waar ‘het vanaf hangt’ is wel de locatie: elke oplossing in de permacultuur is per definitie locatie gebonden. Zo is het klimaat ter plaatse bepalend voor de locale flora en fauna en dus voor onze mogelijkheden qua voedselproductie, maar ook voor onze behoeftes betreffende huisvesting, waterhuishouding, wind- en zonbescherming.
Bij aanvang van elk ontwerpproces is een uitgebreide inspectie van de locatie dan ook onmisbaar. Gekeken wordt naar de zonnestanden, de overheersende windrichtingen, de waterstromen, vegetatie, bebouwing en toegangswegen, de risico’s voor overstromingen, stormen en brand, eventuele geluidshinder en ongewenste uitzichten. Al deze kenmerken van de locatie worden in de sector analyse beschreven en in kaart gebracht. Vervolgens wordt bepaald welke elementen er in het permacultuur systeem gewenst zijn en hoe deze elementen het beste onderling geplaatst kunnen worden. Belangrijk hulpmiddel hierbij is de indeling van de locatie in verschillende zones.
Klimaat
Gegevens over klimaat classificatie, continentaal effect, de extremen en gemiddelden van neerslag, verdamping, temperatuur en windrichting zijn zeer bepalend voor elk ontwerp. Een tropische omgeving zal tot een totaal ander ontwerp leiden dan bijvoorbeeld een locatie in Nederland. Elk permacultuur ontwerpproces begint dan ook met een beschrijving van het lokale klimaat en klimaatfactoren, de orientatie van de locatie en eventuele hellingshoeken en micro-klimaten.
Sector analyse
In de sector analyse worden de externe invloeden op de locatie beschreven. De zonnestanden, de richting van de warme (zomer)wind en de koude (winter)wind, de waterstromen, de risico’s voor overstromingen, stormen en brand, de richting van eventuele geluidshinder en ongewenste uitzichten. Met deze gegevens wordt een sector analyse van de locatie gemaakt. Hierop staan de richtingen en grootte van de verschillende externe invloeden aangegeven.
Omdat deze invloeden of energieën van buiten af komen en de richting bekend is, kunnen we ze, door strategische plaatsing van de elementen in het ontwerp, blokkeren, omleiden of juist opvangen om te gebruiken (zonneschijn en regen). Zo kan (in Nederland) een bomenrij aan de noord-westelijke grens van de locatie dienen als windkering en zorgt een lage begroeing aan de zuidkant voor optimale zon-inval.
Zones
Zones zijn een manier om op slimme wijze de verschillende elementen in de menselijke omgeving te ordenen en plaatsen. Uitgangspunt bij zonering is de frequentie van bezoek: hoe vaak moet een element bezocht worden omdat jij iets nodig hebt of dat het element jou nodig heeft. Veelbezochte elementen, zoals een kruidentuin of een kippenhok, worden dichtbij huis geplaatst, in de zones 1 en 2. Minder vaak bezochte locaties, zoals de moestuin of boomgaard, kunnen wat verder weg geplaatst worden. Er wordt in de permacultuur onderscheid gemaakt in 5 verschillende zones:
Zone 0 is het huis, de thuisbasis. Hier kunnen permacultuur principes worden toegepast zoals energie- en waterbesparing, hernieuwbare energie, water-opvang en reiniging, passieve zonne-energie en voedselopslag om te komen tot een duurzame, veilige en prettige leefomgeving.
Zone 1 is het dicht bij het huis, waar alle elementen geplaatst worden die we vaak bezoeken: kruidentuin, groentebakken, wormcompost, werkplaats, de kas en klein fruit.
Zone 2 is iets verder van huis. Hier vinden we systemen die iets minder vaak onze aandacht nodig hebben, zoals meerjarige planten: bessen, boomgaarden, pompoenen, aardappelen, bijenkorven en grotere composthopen.
Zone 3 is grootschaliger, hier worden gewassen verbouwd voor eigen gebruik maar ook voor handel. Nadat ze eenmaal goed opgezet zijn (mulching en irrigatie), hebben deze systemen nog maar weinig zorg en onderhoud nodig. Een maal per week volstaat.
Zone 4 is semi-wild area , een gebied dat kan worden gebruikt voor de productie van hout (voor bouwmateriaal of brandstof), foerageren, wildplukken of vissen.
Zone 5 is de wildernis. Hier vindt geen menselijke bemoeienis plaats en wordt de natuur haar gang gelaten. In Nederland vrijwel niet meer op enige grote schaal te vinden, wellicht met uitzondering van de Oostvaarders Plassen.
De verschillende elementen
Aan de hand van bovenstaande gegevens over de locatie en de wensen van de gebruikers van de locatie, kan een lijst worden opgesteld met alle elementen die in het permacultuur ontwerp gewenst zijn. De sector analyse en de zones worden gebruikt bij het ontwerpproces. Door het schuiven met en aanpassen van de verschillende elementen wordt gezocht naar een optimale combinatie en plaatsing van alle elementen in één systeem. Doel is een maximale opbrengst bij minimale inbreng.